Katedra Japonistyki

Ewa Pałasz-Rutkowska

prof. zw. dr hab.

E-mail

Stanowisko

  • profesor, Katedra Japonistyki, Wydział Orientalistyczny, UW

Kierunek badań

  • historia i kultura Japonii, historia stosunków polsko-japońskich, historia domu cesarskiego, stosunki międzykulturowe

Dane biograficzne

Nagroda Fundacji Japońskiej dla prof. Ewy Pałasz-Rutkowskiej

https://www.wochikochi.jp/english/special/2020/03/ewa-palasz-rutkowska-lecture-en.php
https://www.wochikochi.jp/special/2019/12/ewa-palasz-rutkowska-lecture.php

  • 2022 – Nagroda za Studia nad Japonią (Nihon Kenkyūshō; Japan Study Award) przyznana przez Instytut Badań nad Podstawowymi Problemami Państwa (Kokka Kihon Mondai Kenkyūjo) za dwa tomy Historii stosunków polsko-japońskich, przetłumaczone na język japoński
THE 9th(2022) – Recipients of Kokkiken Japan Study Award

Studia i prace badawcze w Japonii (najważniejsze):

  • 2023: Uniwersytet Tokijski, Wydział Humanistyczny jako visiting research profesor (Takashima Foundation Fellow)
  • 2019: wykłady z okazji 100. rocznicy stosunków polsko-japońskich; odbiór prestiżowej nagrody The Japan Foundation i okolicznościowy wykład specjalny na Uniwersytecie Tokijskim
  • 2018, 2017: Uniwersytet Tokijski, Wydział Humanistyczny jako visiting research professor (grant NCN)
  • 2017: Josai International University (grant NCN)
  • 2015: Uniwersytet Tokijski, Wydział Humanistyczny jako visiting research professor (Takashima Foundation Fellow)
  • 2013: Uniwersytet Tokijski, Wydział Humanistyczny jako visiting research professor (The Japan Foundation Fellow)
  • 2012, 2010, 2004, 2003: Tokijski Uniwersytet Międzynarodowy, Kawagoe, współpraca naukowa
  • 2009 i 2008: projekt badawczy „Ślady polskie w Japonii” we współpracy z badaczami z Japonii (grant Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego)
  • 2006: Uniwersytet Tokijski, Instytut Nauk Społecznych jako visiting research professor (Takashima Foundation Fellow)
  • 2001: Uniwersytet Tokijski, Instytut Nauk Społecznych jako visiting professor
  • 1996: Uniwersytet Tokijski, Wydział Humanistyczny jako visiting research professor (Takashima Foundation Fellow)
  • 1993: Uniwersytet Rikkyō, Tokio jako exchange research associate
  • 1990 – 1991: Uniwersytet Tokijski, Wydział Humanistyczny jako visiting research fellow (The Japan Foundation Fellow)
  • 1983 – 1985: Uniwersytet Tokijski, Wydział Edukacji jako research student (grant Ministerstwa Oświaty Japonii)
  • Udział w międzynarodowym projekcie Toshiba International Foundation “Japan-Insights – Exploring Expert Experiences”, którego celem była promocja Japonii i jej kultury z okazji Letnich Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich w Tokio 2020 (2021) – http://www.japan-insights.jp/ ;

    https://www.japan-insights.jp/essays/search_authors.html;
    https://www.japan-insights.jp/essays/search_topics.html

*Ewa Pałasz-Rutkowska, The Symbol of Modern Japan. Emperor Meiji – his activities as a monarch of new times, https://www.japan-insights.jp/essays/essays17.html

Główne publikacje (wybór):

– książki

2023: Dzieje kultury japońskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

2019: Historia stosunków polsko-japońskich, t. II: 1945-2019 (Suplement, oprac. Jędrzej Greń), Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Katedra Japonistyki, Seria Japonica, Warszawa

– książka wydana w języku japońskim jako Nihon Pōrando kankeishi 1945-2019, tłum. Shiraishi Kazuko, Sairyūsha, Tōkyō 2021

2019: Historia stosunków polsko-japońskich, t. I: 1904-1945 (współautor Andrzej T. Romer), wydanie III uzupełnione i poprawione, Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Katedra Japonistyki, Seria Japonica; wydanie I: Historia stosunków polsko-japońskich 1904-1945, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 1996; wydanie II uzupełnione i poprawione, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2009

– książka wydana w języku japońskim jako Nihon Pōrando kankeishi 1904-1945, tłum. Shiba Riko, Sairyūsha, Tōkyō 2019 (wydanie I – 2009, wydanie II poprawione i uzupełnione – 2019)

2017: Spotkania międzykulturowe. Cudzoziemcy w Japonii (XVI-XX wiek), red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonica, Warszawa

2016: Spotkania międzykulturowe. Japończycy w świecie (do XX wieku), red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonica, Warszawa

2012: Cesarz Meiji (1852-1912). Wizerunek władcy w modernizowanej Japonii, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa

2010: W poszukiwaniu polskich grobów w Japonii. Nihon ni okeru Pōrandojin bohi no tansaku. In Search of Polish Graves in Japan, red. Ewa Pałasz-Rutkowska, red. części w języku japońskim Inaba Chiharu, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa

2009: Polska i Japonia. W 50. rocznicę wznowienia stosunków oficjalnych, red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa

2004: Japonia. Historia państw świata w XX wieku (współautor K. Starecka), Wydawnictwo Trio, Warszawa 
https://depot.ceon.pl/handle/123456789/19929 
https://www.academia.edu/48726092/Japonia_Historia_pa%C5%84stw_%C5%9Bwiata_w_XX_wieku

1998: Polityka Japonii wobec Polski 1918-1941, Nozomi, Warszawa

1990: General Masaki Jinzaburō and the Imperial Way Faction (Kōdōha) in the Japanese Army, 1932-1936, „Orientalia Varsoviensia”, No. 4, WUW; wydanie drugie uzupełnione i poprawione w: „Analecta Nipponica” 2014, No. 4, s. 151-223 (część I) i „Analecta Nipponica” 2015, No. 5, s. 139-183 (część II)

– artykuły i rozdziały w pracach zbiorowych

2023: 100 Years of Japanese Studies at the University of Warsaw, w: Unique or Universal? Japan and Its Contribution to World Civilization, 100 Years of Japanese Studies at the University of Warsaw, red. Beata Kubiak Ho-Chi, Jędrzej Greń, vol. 1, s. 23-50, Open Access https://www.wuw.pl/product-eng-18729-Unique-or-universal-Japan-and-its-Contribution-to-World-Civilization-Volume-1-100-Years-of-Japanese-Studies-at-the-University-of-Warsaw-EBOOK.html

https://www.academia.edu/113046693/100_Years_of_Japanese_Studies_at_the_University_of_Warsaw

2022: Intelligence cooperation between Poland and Japan during the Second World War, “Prace Historyczne”, Nr 149 (2), s. 319-342 https://www.ejournals.eu/Prace-Historyczne/2022/Numer-2/art/22104/

2022: Dynastia cesarska Japonii. Perspektywy, w: O Ty, z jakiejkolwiek przychodzisz krainy, przeczytaj opowiedzianą pieśń, red. Sylwia Surdykowska-Konieczny, et al., Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2022, s. 273-288

2021: Ambassador Tadeusz Romer – Diplomat and Humanitarian in Japan (1937-1941), w: Tadeusz Romer 1894-1978: From the Crash of Empires and Poland’s Rebirth to the Dawn of Solidarność (Proceedings of the International Conference at McGill University, Montreal, 22 October 2018), ed. Agnes Domanski, Stanisław Latek, Polish Institute of Arts and Sciences in Canada, Montreal, s. 45-73

2020: Poland and Japan – the impact of the Cold War on bilateral relations, „Prace Historyczne”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, nr 147(3), s. 619-635 https://www.ejournals.eu/Prace-Historyczne/2020/Numer-3/

2020: Profesor Jolanta Tubielewicz (1931-2003) – współtwórczyni warszawskiej szkoły japonistycznej, „Przegląd Orientalistyczny”, nr 1, s. 69-77 http://pto.orient.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/52/2021/03/Przegl.Orient.-1-2020.pdf

2020: On the opposite sides of the Iron Curtain? Bilateral political activity of Poland and Japan after 1957, “Silva Iaponicarum” 2018/2019, nr 56/57/58/59, Special edition, Problems and Perspectives for Japan in a Changing World: Thirty Years of Japanese Studies in Poznań, ed. Arkadiusz Jabłoński, Justyna Walkowiak, s. 242-266 http://silvajp.home.amu.edu.pl/Silva%2056575859.pdf https://www.academia.edu/103317494/On_the_Opposite_Sides_of_the_Iron_Curtain_Bilateral_Political_Activity_of_Poland_and_Japan_after_1957

2020: Sengo Nihon ni okeru Porando kenkyu (Badania nad Polską w powojennej Japonii), „Renikusa”, nr 10-1, wydanie specjalne „Nihon Yoroppa Sekai” (Japonia, świat, Europa), s. 500-511

2020: Kultura japońska w Polsce. Instytucje i miłośnicy, w: Japonia w perspektywie transkulturowej, red. Iwona Kordzińska-Nawrocka, Agnieszka Kozyra, Uniwersytet Warszawski, Wydział Orientalistyczny, Katedra Japonistyki, Warszawa, s. 21-42

2019: Hirohito. Wychowanie i edukacja przyszłego cesarza, w: Japonia ery Shōwa (1926-1989). Kultura i realia społeczne, red. Katarzyna Starecka, Uniwersytet Warszawski, Seria Japonica, Warszawa, s. 43-67

2019: Polish diaspora in Japan, „Rocznik Orientalistyczny”, t. LXXII, z. 1, Komitet Nauk Orientalistycznych Polskiej Akademii Nauk i Dom Wydawniczy Elipsa, s. 72-84, http://journals.pan.pl/dlibra/publication/129439/edition/112968/content

2018: Japanese castaways as source of information on “the other” cultures in times of Japanese isolation, w: Spain-India-Russia. Centres, Borderlands and Peripheries of Civilisations. Anniversary Book to Professor Jan Kieniewicz on His 80th Birthday, ed. Jan S. Ciechanowski, Cristina Gonzales Caizan, Faculty of “Artes Liberales” of the University of Warsaw, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, Warszawa, s. 547-555 https://www.academia.edu/105426898/Japanese_Castaways_as_Source_of_Information_on_the_Other_Cultures_in_Times_of_Japanese_Isolation

2017: Polska i Japonia po II wojnie światowej. W 60. Rocznicę wznowienia stosunków oficjalnych, „Prace Historyczne”, Zeszyty Naukowe UJ, nr 144 (4), s. 793-809;  http://www.ejournals.eu/Prace-Historyczne/2017/Numer-4/art/10096/

2017: Shōwa tennō to sono jidai (Cesarz Shōwa i jego czasy), „Analecta Nipponica”, No. 7, s. 11-22  https://www.academia.edu/44838949/%E6%98%AD%E5%92%8C%E5%A4%A9%E7%9A%87%E3%81%A8%E3%81%9D%E3%81%AE%E6%99%82%E4%BB%A3

2017: Działalność polskich misji zakonnych w Japonii, „Przegląd Orientalistyczny”, nr 3 – 4, s. 423-438;

http://pto.orient.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/52/2018/07/P.Orient-3-4-17.pdf

2017: Cudzoziemcy z Zachodu w Japonii (połowa XVI–XX wiek), w: Spotkania międzykulturowe. Cudzoziemcy w Japonii (XVI-XX wiek), red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonica, Warszawa, s. 13-66

2017: The Polish Ambassador Tadeusz Romer – A Rescuer of Refugees in Tokyo, „Darbai ir Dienos”, No. 67, s. 239–254;   https://www.vdu.lt/cris/bitstream/20.500.12259/34412/3/ISSN2335-8769_2017_N_67.PG_239-254.pdf

2016: Japonia od początku państwowości do XX wieku, w: Spotkania międzykulturowe. Japończycy w świecie (do XX wieku), red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonica, Warszawa, s. 13-25

2016: Od Korei i Chin po Europę i Amerykę. Polityka zagraniczna i podróże zamorskie Japończyków, w: Spotkania międzykulturowe. Japończycy w świecie (do XX wieku), red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonica, Warszawa, s. 26-80

2016: Pierwsza oficjalna misja dyplomatyczna z Japonii do Europy (1862), w: Spotkania międzykulturowe. Japończycy w świecie (do XX wieku), (wraz z A. Jarosiewicz), red. Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonica, Warszawa, s. 177-200

2016: „Dwa ciała” cesarza Meiji, w: Cielesność w kulturze Japonii. Religia, historia, sztuka, red. Agnieszka Kozyra, Iwona Kordzińska-Nawrocka, Japonica, Warszawa, s. 160-203

2016: Difficult Beginnings: The Problem Concerning the Restoration of Diplomatic Relations between Poland and Japan after World War II, „Acta Asiatica Varsoviensia”, No. 29, s. 147-164; http://aav.iksiopan.pl/index.php/pl/publikacje/133-acta-asiatica-varsoviensia-29-2016-pl/616-difficult-beginnings-the-problem-concerning-the-restoration-of-diplomatic-relations-between-poland-and-japan-after-world-war-ii

2015: Intronizacja w erze Heisei. Tradycja i zmiany, w: Japonia ery Heisei, w: Japonia ery Heisei. Alienacje i powroty, red. Katarzyna Starecka, Agnieszka Żuławska-Umeda, Japonica, Warszawa, s. 37-57;  https://www.academia.edu/44838871/Intronizacja_w_erze_Heisei_Tradycja_i_zmiany

2015: Dwadzieścia lat działalności Fundacji imienia Takashimy. Twenty Years of Takashima Foundation Activity, w: Japonia ery Heisei…, s. 13-35

2015: Pōrando Nihonkan no kokkō kaifuku mondai. Dainiji sekai taisengo no gaikō kankei (Problem wznowienia stosunków oficjalnych między Polską a Japonią. Kontakty dyplomatyczne po II wojnie światowej), „Nihon Rekishi“, Yoshikawa Kōbunkan, July, s. 61-71

2014: The Making of a European Friend: Japan’s Recognition of Independent Poland, w: The Decade of the Great War. Japan and the Wider World in the 1910s, ed. Tosh Minohara, Tze-ki Hon, Evan Dawley, BRILL, Leiden, Boston, s. 231-256 https://www.academia.edu/53719911/The_Making_of_a_European_Friend_Japan_s_Recognition_of_Independent_Poland

2014: Pamięć o Cesarzu Meiji – twórcy Japonii nowoczesnej, w: Z chryzantemą w herbie, red. Urszula Mach-Bryson, Anna Zalewska, Japonica, Warszawa, s. 33-49

2014: Nihon to Pōrando no kokumin wa naze shitashii kimochi o motte ita no ka (Dlaczego Polacy i Japończycy darzą siebie sympatią?), „Rekishi Kaidō”, No. 3, Tōkyō, s. 64-68

2014: Buronisuwafu Piusutsuki no Pōrando to Nihon (Polska Bronisława Piłsudskiego i Japonia), „Silva Iaponicarum”, Fasc. XL, summer 2014, s. 27-41

http://silvajp.home.amu.edu.pl/Silva%2040.pdf

2013: Cesarz Meiji – nowe obowiązki władcy, w: W kręgu wartości kultury Japonii. W 140 rocznicę urodzin Nishidy Kitarō (1870-1945), red. Agnieszka Kozyra, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 372-385

2013: Meiji tennō. Kindaika suru Nihon ni okeru kunshuzō (Cesarz Meiji – wizerunek władcy w modernizowanej Japonii), „Kamizono” No. 10, Meiji Jingū Kokusai Shintō Bunka Kenkyūkai, Tōkyō, s. 111-122

2012: Polacy – jeńcy z wojny japońsko-rosyjskiej w Japonii, w: Japonia w Polsce. W 90. rocznicę nawiązania stosunków oficjalnych między Polską a Japonią, red. Beata Kubiak Ho-Chi, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 391-413

2011: Nihon ni nemuru Pōrandojintachi (Polacy pochowani w Japonii), „Gunjishigaku. The Journal of Military History”, No. 47/3, Tōkyō, s. 4-17

2011: In Search of Polish Traces in Japan in the 21th Century, [w:] Japan: New Challenges in the 21st Century, “Silva Iaponicarum” – special edition, ed. Beata Bochorodycz, Arkadiusz Jabłoński, Maciej Kanert, nr 23/24/25/26, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, s. 30-49;  http://silvajp.home.amu.edu.pl/Silva%2023242526.pdf

2010: Wojna japońsko-rosyjska a Polacy; Nichiro senso-to Pōrandojin; The Poles and the Russo-Japanese War, w: W poszukiwaniu polskich grobów …, s. 48-69

2010: Kobieta na japońskim tronie? Problem sukcesji w rodzinie cesarskiej, w: Świat Orientu – Orient w świecie, red. A. Bareja-Starzyńska, P. Balcerowicz, J. Rogala, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 218-239 https://www.academia.edu/49111534/Kobieta_na_japo%C5%84skim_tronie_Problem_sukcesji_w_rodzinie_cesarskiej

2010: Japońskie spotkania z Europą, lata 1543-1945, w: Cywilizacja europejska. Eseje i szkice z dziejów cywilizacji i dyplomacji, red. Maciej Koźmiński, Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, Warszawa, s. 465-495

2009: Tadeusz Romer, ambasador RP w Japonii 1937-1941, w: Polska i Japonia…, s. 89-115

2009: A New Image of the Japanese Emperor – Mutsuhito and His Six Great Imperial Tours of the Country (Roku daijunkō) 1872-1885, w: Civilisation of Evolution. Civilisation of Revolution. Metamorphoses in Japan 1900-2000, ed. Arkadiusz Jabłoński, Stanisław Meyer, Morita Kōji, Museum of Japanese Art and Technology Maggha, Kraków, s. 423-431

2009: Od Nary do Tokio. Małżonki cesarskie i damy dworu, w: Dziesięć wieków „Genji monogatari” w kulturze Japonii, red. Iwona Kordzińska-Nawrocka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 329-346

2008: Ōa no kakehashi – Tsuruga (Tsuruga – pomost łączący Europę z Azją), w: Ōa no kakehashi – Tsuruga, Tōsei Gakusha, Tsuruga, s. 5-14

2008: Ambassador Tadeusz Romer. His Role in Polish-Japanese Relations (1937-1941), “Silva Iaponicarum”, Nr XVIII, winter, s. 83-105 http://silvajp.home.amu.edu.pl/Silva%2018.pdf

2007: Profesor Wiesław Kotański (1915-2005). Outstanding Scholar in Japanese Studies, w: Beyond Borders: Japanese Studies in the 21st Century. In Memoriam Wiesław Kotański, red. Agnieszka Kozyra, Iwona Kordzińska-Nawrocka, Department of Japanese and Korean Studies, Nozomi, Warsaw, s. 21-24

2006: Cesarz Meiji – symbol nowych czasów, w: Japonia okresu Meiji. Od tradycji ku nowoczesności, red. Beata Kubiak-Hochi, Nozomi, Warszawa 2006, s. 10-38

2006: Polska – Japonia – Mandżukuo. Sprawa uznania Mandżukuo przez Polskę (Poland- Japan-Manchukuo. The case of the recognition Manchukuo by Poland), „Przegląd Orientalistyczny” No. 1-2, Warszawa, pp. 3-18 https://www.academia.edu/105425583/Polska_Japonia_Mand%C5%BCukuo_Sprawa_uznania_Mand%C5%BCukuo_przez_Polsk%C4%99

2006: Pōrando – Tsuruga – Nihon. Yūkō kankei no tōrimichi (Polska – Tsuruga – Japonia. Droga do przyjaznych stosunków), w: Tsuruga. Nihonkai kara Biwako e (Tsuruga. Od Morza Japońskiego po Jezioro Biwa), ed. Chihōshi Kenkyū Kyōgikai, Tōkyō, s. 7-27

2006: Wiesław Kotański (1915-2005). Wybitny uczony, japonista, wychowawca pokoleń, „Przegląd Orientalistyczny”, nr 1-2 (216-217), s. 113-117

2005: Japońskie reakcje na spotkania z Zachodem, w: Wizerunek Europejczyków i kultury Zachodu w Azji i Afryce, Wydawnictwo TRIO, Warszawa, s. 21-83

2005: Nichiro sensō ga 20 seiki zenpan no Nippo kankei ni ataeta inpakuto ni tsuite [The Russo-Japanese War and its Impact on the Polish-Japanese Relations in the First Half of the Twentieth Century] w: Nichiro sensō to sekai – 100 nengo no shiten kara [The Russo-Japanese War and the World: A Centennial Perspective], Bōeichō Bōei Kenyūjo, Tōkyō 2005, s. 143-168

2003: Manchuria in Polish-Japanese Relations in the 1930s, “Rocznik Orientalistyczny”, T. LVI, Z. 2, s. 129-140

2002: Japonia, w: Encyklopedia historyczna świata, t. XI: Azja, red. Marek Dziekan, cz. 2, Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków, s. 7-68

2001: The Other in Intercultural Contacts. The Image of Japan in Poland in the End of the XIXth and the beginning of the XXth Centuries and the Interwar Period, “Discussion Paper Series”, F-95, Institute of Social Science, The University of Tokyo, Tokyo; https://www.academia.edu/74861561/EPRutkowska_The_Other

2001: Miejsce Polski w polityce zagranicznej Japonii, 1918-1941, w: Język i kultura Japonii, „Japonica Toruniensia” t. 2, red. Krzysztof Stefański, Toruń, s. 89-105

2000: Major Fukushima Yasumasa and His Influence on the Japanese Perception of Poland at the Turn of the Century, w: The Japanese and Europe. Images and Perceptions, ed. B. Edstrom, Japan Library, Curzon Press Ltd., London, s. 125–135

1999: Tōkute chikai. Pōrando Nihon ryōkokuminkan no kōkanjō no gensen. Dalecy czy bliscy? O źródłach wzajemnej sympatii Polaków i Japończyków, w: Shopan Pōrando – Nihonten. Nihon Pōrando kokkō juritsu 80 shūnen oyobi kokusai Shopan nen kinen jigyō. Chopin – Polska – Japonia. Wystawa z okazji 80 rocznicy nawiązania stosunków oficjalnych między Polską a Japonią oraz Roku Chopinowskiego, Tōkyō, s. 62-71

1999: Pragmatyzm czy szczery podziw dla ‘duszy Japonii’ – obraz Japonii w wybranych publikacjach polskich lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku, „Japonica” Nr 10, Zakład Japonistyki i Koreanistyki UW, Nozomi, s. 67-81 https://www.academia.edu/105425175/Pragmatyzm_czy_szczery_podziw_dla_duszy_Japonii_obraz_Japonii_w_wybranych_publikacjach_polskich_lat_dwudziestych_i_trzydziestych_XX_wieku

1996: The 'Unique’ Character of the Emperor – the Main Leader of Modern Japan? in: Leaders and Leadership in Japan, ed. Ian Neary, Japan Library, Curzon Press Ltd, England 1996, s. 116-128

1995: Polish-Japanese Co-operation during World War II, „Japan Forum” – Journal of the British Association for Japanese Studies, Vol. 7, No. 2, Oxford University Press, s. 285-317 (współautor A. T. Romer)

1993: Kindai tennōsei no saikentō (Rewizja nowoczesnego systemu cesarskiego), [w:] Nihon kindaishi no saikōchiku (Rekonstrukcja nowoczesnej historii Japonii), ed. Itō Takashi, Yamakawa Shuppansha, Tōkyō, s. 151-171